ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 19 ਮਈ 2025: ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਿਵਰਾਜ ਸਿੰਘ ਚੌਹਾਨ ਨੇ ਅੱਜ ਇਕ ਨਵਾਂ ਨਕਸ਼ਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ 29 ਮਈ 2025 ਤੋਂ “ਵਿਕਸਤ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੰਕਲਪ ਅਭਿਆਨ” ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਅਭਿਆਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ “ਲੈਬ ਟੂ ਲੈਂਡ” ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਮੂਰਤ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵੱਲ ਇਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ।
ਵਿਕਸਤ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਲੋੜ
ਸ਼੍ਰੀ ਚੌਹਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲਗਭਗ ਅੱਧੀ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਪੌਸ਼ਟਿਕਤਾ, ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਵਪਾਰ – ਇਹ ਸਾਰੇ ਪੱਖ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼
ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਸਿਰਫ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੰਡਣ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੋਵੇਗੀ। ਮੁਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ ਅਭਿਆਨ ਹਰੇਕ ਸਾਲ ਸਾਉਣੀ ਅਤੇ ਹਾੜੀ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
6-ਨੁਕਾਤੀ ਰਣਨੀਤੀ
ਮੰਤਰੀ ਜੀ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਥੋਸ ਛੇ-ਨੁਕਾਤੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦੀ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ:
ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣਾ
ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਘਟਾਉਣਾ
ਉਪਜ ਦੀ ਉਚਿਤ ਕੀਮਤ ਸੁਨਿਸ਼ਚਤ ਕਰਨਾ
ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰਪਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ
ਮੁੱਲ ਜੋੜਣ, ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ
ਜੈਵਿਕ ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ
ਰਿਕਾਰਡ ਉਤਪਾਦਨ: ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਆਸ
ਭਾਰਤ ਨੇ 2024-25 ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਹੈ:
ਸਾਉਣੀ ਚੌਲ: 1206.79 ਲੱਖ ਟਨ
ਕਣਕ: 1154.30 ਲੱਖ ਟਨ
ਮਕਈ, ਮੂੰਗਫਲੀ, ਸੋਇਆਬੀਨ: ਵਾਧੂ ਉਤਪਾਦਨ
ਦਾਲਾਂ: 230.22 ਲੱਖ ਟਨ
ਤੇਲ ਬੀਜ: 416 ਲੱਖ ਟਨ
ਇਹ ਉਤਪਾਦਨ ਸਿਰਫ਼ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭੋਜਨ ਟੋਕਰੀ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਵੀ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2170 ਵਿਗਿਆਨਕ ਟੀਮਾਂ 65 ਹਜ਼ਾਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ
ਇਸ ਅਭਿਆਨ ਦੌਰਾਨ:
2170 ਵਿਗਿਆਨਕ ਟੀਮਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ
65,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ
1.30 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ
ਹਰ ਟੀਮ ਵਿੱਚ 4 ਜਾਂ ਵੱਧ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ, ਐਫਪੀਓ, ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨ ਸ਼ਾਮਲ
723 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਜਾਵੇਗੀ
ਸੰਵਾਦ ਆਧਾਰਿਤ ਯਤਨ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਅਭਿਆਨ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ-ਤਰਫਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਿਸਾਨ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ, ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹੋਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੀ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਮਿਲਾਪ
ICAR ਦੀਆਂ 113 ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ 731 ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਇਸ ਅਭਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ। ਟੀਮਾਂ:
ਮਿੱਟੀ ਸਿਹਤ ਕਾਰਡਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਖੇਤੀ ਸਲਾਹ ਦੇਣਗੀਆਂ
ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਉਚਿਤ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਬੀਜ ਦੀ ਚੋਣ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣਗੀਆਂ
ਖੇਤੀਬਾੜੀ-ਜਲਵਾਯੂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਮੈਦਾਨੀ ਦੌਰੇ ਕਰਨਗੀਆਂ
ਨਤੀਜਾ: ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਕਿਸਾਨ, ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ
ਇਹ ਅਭਿਆਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਵੀਨਤਾ, ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪਹੁੰਚ, ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਲਾਭਕਾਰੀਤਾ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨਾਲ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ। ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਚਾਲ ਹੈ।
📌 ਨੋਟ: “ਵਿਕਸਤ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੰਕਲਪ ਅਭਿਆਨ” 29 ਮਈ ਤੋਂ 12 ਜੂਨ 2025 ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ। ਕਿਸਾਨਾਂ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ, ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਇਕ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ।